Urk, Bethelkerk
A. Meere 1792, Vermeulen 1910, Pels & Van Leeuwen 1970, 1981, 1987, Reil 2012-2013

(foto: onbekend)

Urk, Bethelkerk















Jaap Zwart speelt: Concerto del Signr. Vivaldi LV133 (1e dl.) van J.G. Walther (1684-1748)
Opname in de oude situatie.



Urk, Bethelkerk oude situatie






















Het orgel van de Bethelkerk is oorspronkelijk gebouwd door Abraham Meere (Utrecht) voor de Rooms-Katholieke Schuilkerk te IJsselstein. Het was toen nog van bescheiden formaat: 1 klavier en een aangehangen pedaal. In 1887 neemt de parochie een nieuwe neo-gotische Basiliek in gebruik. Het orgel wordt overgeplaatst naar deze kerk en doet daar dienst tot 1907. In dit jaar wordt het orgel namelijk verkocht aan de orgelhandelaar Mart Vermeulen te Woerden. Deze breidt het orgel uit met een bovenwerk en maakt het pedaal zelfstandig. In 1910 wordt het orgel door de Bethelkerk te Urk aangekocht en in de kerk geplaatst.

In de jaren 50 treedt het orgel steeds meer in verval, zodat er iets gedaan moet worden. Verschillende plannen komen aan de orde en het had maar weinig gescheeld of dit orgel was gesloopt om plaats te maken voor een nieuw instrument in de neo-barokke trant. Gelukkig is het zover niet gekomen; De firma Sanders, eveneens te Utrecht, restaureert het orgel en voert tevens enkele dispositiewijzigingen door.

De hierboven beschreven restauratie blijkt uiteindelijk toch niet afdoende te zijn geweest. Het orgel wordt daarom in 1969-1970 opnieuw onder handen genomen door de Fa. Pels & van Leeuwen. Bij deze gelegenheid wordt de tractuur compleet vernieuwd en wordt ook de klaviatuur vervangen. De windladen worden grondig gerestaureerd en voorzien van een inliggende balg om een strakke windvoorziening te garanderen. Er worden geen dispositiewijzigingen doorgevoerd, wel wordt de houten Bazuin 16' van het pedaal vernieuwd. Adviseur van deze restauratie was Jan Bonefaas.

Na de kerkrestauratie wordt in 1981 het orgel uitgebreidt met 3 registers d.m.v. kantslepen. Deze uitbreiding is bedoeld om het instrument meer kracht te geven. Bij deze gelegenhied wordt tevens de kast opnieuw geschilderd. Pels & van Leeuwen geeft het orgel ook in 1987 weer een grote beurt en breidt het opnieuw uit met enkele registers. Bij deze gelegenheid wordt ook al het pijpwerk gerestaureerd. Ditmaal is drs. J.J. van der Harst als adviseur aangetrokken.
In 2012-2013 wordt er een restauratie uitgevoerd door Fa. Reil uit Heerde onder adviseurschap van Stef Tuinstra. Daarbij wordt gebruik gemaakt van pijpwerk dat afkomstig is van pijpwerk van het orgel van de parochiekerk “Johannes de Doper” in Montfoort, waarin zich relatief veel Meere-pijpwerk bevindt. Er wordt een nieuwe restauratie opgestart met gebruikmaking van dat Meere-pijpwerk. Voor meer informatie: zie ook www.meereorgel.nl



Menu